Kuran’dan istifade emek ister!
فَتَعَالَى اللّٰهُ الْمَلِكُ الْحَقُّۚ وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْاٰنِ مِنْ قَبْلِ اَنْ يُقْضٰٓى اِلَيْكَ وَحْيُهُۘ وَقُلْ رَبِّ زِدْن۪ي عِلْماً
“Meliku-l hakk olan Allah, yücedir. Sana O’nun vahyi tamamlanmazdan önce Kur’an’ı (okumakta) acele etme ve ‘Rabbim, benim ilmimi artır’ de.” (Tâ-Hâ 114)
Kuran’ın Cebrail vasıtasıyla inmeye başladığı ilk dönemde Efendimize, yukarıdaki ayetle birlikte, şu Kuran ayetleriyle de uyarı yapıldığını görüyoruz: “Kuranı kavrayıp bellemek için aceleye kapılıp dilini onunla hareket ettirip durma. Hiç şüphesiz onu kalbinde toplamak ve onu sana okutmak bize aittir. Şu halde biz onu okuduğumuz zaman sen de onun okunuşunu izle. Sonra onu açıklamak da bize aittir.” (Kıyamet 16-19); “Sana okutacağız, sen de unutmayacaksın.” (A’lâ 6)
Peygamberimize bu açıklamalarla vahyi nasıl dinleyeceği, hafızasında nasıl tutacağı ve anlamları nasıl öğreneceği belletilmiş ve bir daha bu tür ayetler inzal olmamıştır. Bu ayetlerin Kuran’da yer almasının Kuran’ın muhatabı olan her çağın Müslümanlarına da bir ikaz gayesi güttüğü açıktır.
Allahü Teâlâ, Efendimize, unutmaya ve anlamı tam olarak kavramaya karşı da ayetin sonunda yer alan ‘rabbi zidnî ‘ilmâ/ Rabbim ilmimi artır’ ifadesiyle dua etmesini buyurdu. Başta Kuran olmak üzere, her türlü müspet ilmi öğrenirken de her Müslümanın besmeleyle birlikte bu duayı okuyarak işe başlaması kavrayışını arttıracak, hafızasını kuvvetlendirecektir.
Kuran, ilahi ilimdir; sadece lafzını okumak ve mealine şöyle bir bakmakla ondan istifade etmekte zorluk çekilebilir. Nasıl, yiyilip içilen şeyler ancak hazmedildiğinde bedene menfaat sağlıyorsa, Kuran ayetlerinin de, tek tek ve bir bütün olarak ele alınıp iyice kavranmasıyla kişinin maddi ve manevi varlığı ondan istifade edebilecektir.
Bir otomobil farklı yüzlerce parça içerir, fakat aynı zamanda parçalar bir bütünlük arz eder ve bir gayeyi yerine getirir. Sadece otomobili sürmeyi öğrenmiş kişi gerçekte sürdüğü arabanın bir cahilidir. Nitekim ufak bir arızada başvuracağı tamirci olacaktır. Kuranı Kerim de, konuları, hükümleri, müjdeleri ve uyarıları vb. yapıları bakımından ayrı ayrı bahislerden söz eder; fakat Kuran’daki bir öykü anlatılırken de bir hüküm açıklanırken de güdülen maksat insanın maddi ve manevi varlığını mükemmelleştirmektir. Bu sebeple Kuran’ın anlamlarıyla uğraştıkça ilahi ilim insanda çoğalır, Kuranî bir bakışla varlığa ve olaylara bakan insan kendini ve varlığı tanımaya başlar. Rabbiyle ilgili gerçek tanıma bilgileri de böyle bir çabanın sonucunda elde edilebilir.
Sonuç: Kişide Kuran’ın sebep olduğu ilahi ilimle nefsi terbiye edebilmek için ayetlerle çokça zaman geçirmek, okurken, anlamaya çalışırken acele etmemek, sabırlı olmak gerekir. O zaman kul Kuran’dan, yani Rabbimizden öğrenmiş olacaktır ki, dünya ahret saadetine ermek budur.
M.Talât Uzunyaylalı
KURAN UFKU 