57.Fikir/ Bakara

Hazreti Muhammed (sav) bize ne öğretti?

كَمَآ أَرۡسَلۡنَا فِيڪُمۡ رَسُولاً۬ مِّنڪُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡكُمۡ ءَايَـٰتِنَا وَيُزَكِّيڪُمۡ وَيُعَلِّمُڪُمُ ٱلۡكِتَـٰبَ وَٱلۡحِڪۡمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمۡ تَكُونُواْ تَعۡلَمُونَ

“Nitekim kendi aranızdan, size ayetlerimizi okuyan, sizi her kötülükten arındıran, size kitap ve hikmeti öğreten, ayrıca bilmediklerinizi de öğreten bir peygamber gönderdik.” (Bakara 151)

 “Ant olsun ki, içlerinden, kendilerine Allah’ın ayetlerini okuyan, kötülüklerden ve inkârdan kendilerini temizleyen, onlara Kitap ve hikmeti öğreten bir Peygamber göndermekle Allah, müminlere büyük bir lütufta bulunmuştur. Hâlbuki daha önce onlar apaçık bir sapıklık içinde idiler.” (Ali İmran 164); Cuma suresi ikinci âyette ise, “Okuma-yazma bilmeyen kimseler arasından, kendilerine ayetlerini okuyan, onları arıtan, onlara Kitabı ve hikmeti öğreten bir Peygamber gönderen O’dur. Onlar, daha önce, şüphesiz apaçık bir sapıklık içinde idiler” buyruluyor.

Yukarıdaki ayetlerde, Hazreti Muhammed (sav) özelinde, dikkatimize sunulan, Hazreti Âdem’den Efendimiz’e kadar gelen tüm peygamberlerin benzer özelliklere sahip olduklarıdır. Peygamberlerin temel görevi Allahı ve ilahi sistemi öğretmektir. Öğretme eylemi lafzi olduğu gibi, fiilidir.

Peygamberimizin Mekke ve Medine halkına yaptığı eğitim faaliyeti öncelikle tarım, hayvancılık, ekonomi, edebiyat, sanat, tarih vb. bilgi alanlarıyla ilgili değildir, Peygamberimizin yaptığı eğitim, doğrudan Kur’an-ı Kerim eğitimidir. Allah’ın varlığı, insanın mahiyeti, peygamberlerin görevlendirilmelerinin nedeni, dünya ve ahiret hayatının anlamı, ölmek ve yeniden dirilmek, cennet, cehennem, melek, şeytan, cin gibi konularda insana, ilahi bir kimlik oluşturma, eğitimidir. Peygamberler yaptıkları eğitimle, geleneğe bağlı zihni, Kur’an-ı Kerim ayetleriyle yeniden inşa ederler ve bireylerin tutum ve davranışlarına temel teşkil eden paradigma (değerler dizisi) değişimini gerçekleştirirler.

Hazreti Muhammed aleyhisselamın, Mekke, Medine ve civar Arap yerleşimlerindeki halka öğrettiği İslam’ı, daha sonra onun Sahabeleri tüm dünyaya yaydılar. Hz. Muhammed (sav), Allah’ın emirleri olan şu Kur’an-ı Kerim ilkelerini insanlığa öğretti:

1. Büyük bir kısmı putlara tapan, bir kısmı da hakikatini yitirmiş, insan aklıyla  yeniden teolojisi kurulmuş Hristiyan ve Yahudi inanışına sahip Arap toplumuna Allah Teâlâ’yı ve onun gerçek dinini tanıttı. Onların şirkten arınmış iman sahibi kimseler olmalarını sağladı.
2. Kıyamete kadar geçerli Hak din olan İslam’ın tanıtımını yaptı; dinin eğitim ve öğretimini gerçekleştirdi, İslam’ı yüksek şahsiyetiyle yaşayıp kitlelere  örneklik etti, dini hayatı sevdirdi.
3. Maziyi, geçmiş toplumların öykülerini, onların değerliliğini ve değersizliğini  kuşkuya yer bırakmayacak netlikte açıkladı; Hristiyan ve Yahudi inanışı ile paganizmin gerçek mahiyetini ortaya koydu.
4. Kıyamete kadar gelecek insan soyunun, fani dünyadan baki âleme yapacağı yürüyüşte kullanacağı doğru yolu gösterdi.
5. Peygamberlik sistemini izah etti; peygamberlerden ‘kardeşim’ diye söz etti, hepsinin saygıdeğer olduklarını Müslümanlara belletti.
6. İslam dininin kimseye zorla kabul ettirilemeyeceğini, dini inanışı nedeniyle kimseye baskı yapılamayacağını, can, mal ve ırz emniyetinin tehdit altına sokulamayacağını açıkladı.
7. Allah’a kulluğun (ibadetler/namaz, oruç, zekât, hac, ahlaki davranışlar) ne olduğunu ve nasıl yerine getirileceğini bildirdi ve bizzat kendisi kulluk yaparak, gösterdi.
8. Hukukun üstünlüğü prensibini getirdi. Suç ve cezayı hukuki bir zemine yerleştirdi. Sınıf ve ırk ayrımcılığını, üstünlük iddialarını ortadan kaldırdı, herkesi ilahî hukuk önünde eşit kıldı.
9. Köleciliğe karşı çıktı, yoksulun ezilmesini, tüm insanlara, özellikle çocuklara, kadınlara ve hayvanlara kötü muamele yapılmasını yasakladı.
10. Evliliği meşru müessese olarak yüceltti. Kendisi evlilikler yaptı, çocuk sahibi oldu.
11. Falcılık, sihirbazlık, kumarbazlık, fuhuş, alkolizm vb. insan onurunu yok eden tutum ve davranışları Müslümanlar için kati olarak yasakladı.
12. Müslümanları, ailelerinden başlayıp hısım akrabalarına, konu komşularına ve sorumluluk dairesi içine aldığı tüm insanlığa karşı olduğu gibi, sosyal ve doğal çevreye karşı da, mesul tuttu.
13. Müslümanları siyasi ve sosyal bir yapıya kavuşturdu. Devlet yönetiminde kabile, aşiret, parti, şahıs yönetimi anlayışını reddetti; danışarak iş yapılması (meşveret/istişare sistemini) görevlendirmelerde liyakat esasını tesis etti.
14. Zekâtla helal kazançtan fukaralar için gelir toplanmasını sağladı. Zekatı fakirler için bir akar haline getirdi. Diğer mali yardımları teşvik etti.
15. Ahlakı en büyük değer saydı; verilen sözün tutulmasını, imzalanan anlaşmalara  uyulmasını, Müslümanlığın şiarları arasında gösterdi.
16. Dini hayatın  yaşanmasında, Hıristiyanlıkta olduğu gibi, bir ruhban sınıfının ortaya çıkmasına, kimsenin Allah adına insanlara tahakküm etmesine, onları maddi ve manevi bakımdan sömürmesine izin ve fırsat vermedi. Bu bağlamda dinin ahkâmını bilmeyi (en azından ilmihal bilgisini) öğrenmeyi, farz (dini zorunluluk) kıldı.
17. Günahların affı konusunda şahıslara yol vermedi; hesap sorucu, affedici olarak sadece Allah Teâlâ’yı gösterdi ve günahkârları O yüce Zât’a yöneltti.
18. Şartlar ne olursa olsun Müslümanların karamsar, bedbin olamayacağını, Allah’tan ümit kesmelerinin, Ona güvenmemelerinin büyük bir kabahat olduğunu öğretti.
19. Aklı kullanmayı, Allah’ın isim ve sıfatlarının göstericisi olarak varlık âlemi üzerinde düşünülmesini, araştırma ve inceleme yapılmasını emretti.
20. Aklın, tecrübî ve deneysel bilginin, akıl-nakil çelişmesinde, kullanılmasına onay verdi. Vb.

Sonuç: Hazreti Peygamberin bize öğrettikleri konusunda daha onlarca madde sayabiliriz. Kur’an-ı Kerim’i okumak, en azından Kur’an-ı Kerim’in fihristine bakmak bile, insanlığa ne kadar çok şey öğretildiğini göstermeye kâfidir. Peygamberimiz, kendi fikirlerini, hayat tecrübesini insanlara aktarmış değildir. Onun insanlığa öğrettiklerinin kaynağı Allah’ın kelamı olarak, Kur’an-ı Kerim’dir. Peygamberimiz ahirette, fakat onun bize açıkladığı Allah Teâlâ’nın kitabı Kur’an-ı Kerim, elimizdedir. Elhamdülillah.