İslam, paylaşımcı bir dindir.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لاَّ بَيْعٌ فِيهِ وَلاَ خُلَّةٌ وَلاَ شَفَاعَةٌ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ
“Ey iman edenler! Kendisinde artık alış-veriş, dostluk ve kayırma bulunmayan gün (kıyamet) gelmeden önce, size verdiğimiz rızıktan hayr yolunda harcayın. Gerçekleri inkâr edenler elbette zalimlerdir.” (Bakara 254)
Alış-verişte bir hırs vardır; satan kâr etmek ister, alan ucuza almak için çabalar. Kazanan daha çok kazanmak için âdeta çırpınır. Malı ve parayı çoğaltmak uğruna şirketler kurulur, bu amaçla dostluklar, yandaşlıklar, ortaklıklar peydahlanır. İşler yolunda gider, para da oluk oluk akarsa, işte dünyadaki başarı, keyif, mutluluk budur. Bu insanlar ‘Para parayı çeker’ anlayışıyla hareket ederler. Ticarette kullanmadıkları paralarını da artsın diye faize yatırırlar. Aile fertleri başta olmak üzere bu zenginlikten yakınlar istifade eder. Kazanılan parayı herkes nefsi için gönlünce harcamaya koyulur.
Bu tür başarılar elde etmiş insanlarda eğer dünyevileşme hâli ileri bir safhaya ulaşmışsa, ‘kapitalizmin’ bireyi ve ailesi ortaya çıkmış olur. Kapitalizmi içselleştiren insanlarda ise dini terminoloji ile ifade edilen, ‘hayr yapmak’, ‘yoksullara yardım etmek’, ‘zekât ve sadaka vermek’, çeşitli dini hizmetlere destek çıkmak’, okullar, yurt binaları, Kur’an-ı Kerim kursları vb. yapmak, akıllarına gelmez. Onlar için kazançlarından vergi vermek kâfidir. Vergi vermeyi de, çoğu kapitalist, aslında ahlaki bir ödev olarak görmez, devletin/hükümetin önüne koyduğu bir zorunluluk olarak görür ve becerebildiği kadar vergi borcunu da gizler.
Oysa İslam, paylaşımcı bir dindir. Müslüman zengin, kapitalist zihniyetle hareket edemez. Müslüman zenginin, bir otoritenin baskısına maruz kalmadan, yapmakla mükellef olduğu sosyal görevleri vardır. Namaz kılmak nasıl imanî bir görevi ise zekât vermek de aynı şekilde imanî bir görevidir. Toplumda ihtiyaç sahiplerine Allah için sevgi göstermek, onlara merhamet etmek, ihtiyaçlarını gidermek, mü’min olmanın gereğidir. Paylaşmayan insan, gerçek bir mü’min olabilir mi?
Kur’an-ı Kerim zenginlere hizmet eden bir kitap değildir; Kur’an-ı Kerim’in en çok gözettiği kesim, sosyal yapının maddi ve manevi en zayıf halkasını meydana getiren kesimlerdir. Yoksullara, yaşlılara, yolculara, yetimlere, muhtaç durumdaki kimselere ve kimsesizlere sahip çıkılması Müslümanlar üzerine yüklenmiş bir farziyettir.
Unutmamalıyız ki, ilk dönem Müslümanlarda mal mülk biriktirme davası yoktu. Ashabı Kiram efendilerimiz, ellerinde ihtiyaç dışı ne varsa ihtiyaç sahipleriyle paylaşmışlardır. İlk dönem Müslümanlarda, ‘Bu benim!’ sözü pek yoktu, ‘Her şey Allah Teâlâ’nın!’ sözü daha belirgin bir değerdi. Modern toplum bireyleri, artık, ‘malda benim mülk de benim’, ‘ben kazandım’, ‘benim kazancımda kimin ne hakkı var’, ‘para benim değil mi, nasıl istersem öyle yerim’, diyor! Kibrinden yanına yaklaşılamıyor. Oysa Müslümanlar için para, mal ve mülk gibi imkânlar, dünya hayatının amacı değil, ancak ahiret hayatını kazanmanın birer aracıdır.
Bugün servetlerle şişmanlamış ve şımarmış bir egemenler dünyası vardır. ahiret hayatı başlayınca insan soyu yeni bir sosyal hayatla tanışacak. Bu sosyal hayatta çarşı-pazar, alış-veriş, eş-dost kayırma gibi durumlar olmayacak. Dünyada, ‘Benim benim!’ dediklerimizin cehennem odunu olduğu görülecek. ‘Bana nasip olan her şey Allah’ındır; ben de, benim param ve malım da Onundur.’ Diyen ve imkânlarını Yaratıcının istediği doğrultuda kullanan Müslümanlar ise, rıza-ı ilahiyi kazanmış kullar olarak, cennete gidecek.
Sonuç: Allah’ın rızasına uygun kazanılmayan ve harcanmayan her kuruş, vicdana sıkılmış bir kurşundur. Vicdanları delik deşik adamların dünya saltanatı sadece aptalların gözlerin kamaştırır. Ferasetle bakanlar için en sefil manzaralardan biri budur. Evet; ‘Gerçekleri görmeyen ve inkâr edenler elbette zalimlerdir.’
KURAN UFKU 