Bir Kuran ikazı:
اَلَمْ تَرَ/ Elem tera/ Görmedin mi?..
… اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ يُزْج۪ي سَحَابًا
“Görmedin mi Allah, bulutları sürüklüyor…” (Nûr 43)
Kuran-ı Kerem’de “Elem tera/ görmedin mi?..” ikazıyla başlayan çok sayıda ayet bulunmaktadır.
Mesela:
اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَهُمْ اُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِۖ / Binlerce oldukları halde, ölüm korkusundan dolayı yurtlarından çıkıp gidenleri görmedin mi?.. (2/243)
اَلَمْ تَرَ اِلَى الْمَلَأِ مِنْ بَن۪ٓي اِسْرَٓائ۪لَ مِنْ بَعْدِ مُوسٰىۢ / Musa’dan sonra, Benî İsrail’den ileri gelen kimseleri görmedin mi?.. (2/246)
اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ي حَٓاجَّ اِبْرٰه۪يمَ ف۪ي رَبِّه۪ٓ اَنْ اٰتٰيهُ اللّٰهُ الْمُلْكَۢ / Allah kendisine mülk (hükümdarlık ve zenginlik) verdiği için şımararak Rabbi hakkında İbrahim ile tartışmaya gireni (Nemrut’u) görmedin mi!.. (2/ 258)
اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ينَ اُو۫تُوا نَص۪يباً مِنَ الْكِتَابِ / (Resulüm!) Kendilerine Kitap’tan pay verilenleri (Yahudileri) görmez misin ki… (3/23)
اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ينَ اُو۫تُوا نَص۪يباً مِنَ الْكِتَابِ يَشْتَرُونَ الضَّلَالَةَ وَيُر۪يدُونَ اَنْ تَضِلُّوا السَّب۪يلَۜ / Kendilerine Kitap’tan nasip verilenlere baksana! Sapıklığı satın alıyorlar ve sizin de yoldan çıkmanızı istiyorlar! (4/44)
اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ينَ يُزَكُّونَ اَنْفُسَهُمْۜ بَلِ اللّٰهُ يُزَكّ۪ي مَنْ يَشَٓاءُ وَلَا يُظْلَمُونَ فَت۪يلاً / Kendilerini temize çıkaranları görmedin mi! Hayır, Allah dilediğini temize çıkarır ve hiç kimse kıl payı kadar haksızlık görmez. (4/49)
اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ينَ يَزْعُمُونَ اَنَّهُمْ اٰمَنُوا بِمَٓا اُنْزِلَ اِلَيْكَ وَمَٓا اُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ / Sana indirilene ve senden önce indirilenlere inandıklarını ileri sürenleri görmedin mi?.. (4/60)
اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ينَ ق۪يلَ لَهُمْ كُفُّٓوا اَيْدِيَكُمْ وَاَق۪يمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَۚ / Kendilerine, ellerinizi savaştan çekin, namazı kılın ve zekâtı verin, denilen kimseleri görmedin mi?.. (4/77)
اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَ بِالْحَقِّۜ اِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَأْتِ بِخَلْقٍ جَد۪يدٍۙ / Allah’ın gökleri ve yeri hak ile yarattığını görmedin mi? O dilerse sizi ortadan kaldırıp yepyeni bir halk getirir. (14/19)
اَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلاً كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ اَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَٓاءِۙ / Görmedin mi Allah nasıl bir misal getirdi: Güzel bir sözü, kökü (yerde) sabit, dalları gökte olan güzel bir ağaca (benzetti). (14/24)
اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذ۪ينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللّٰهِ كُفْراً وَاَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِۙ / Allah’ın nimetine nankörlükle karşılık veren ve sonunda kavimlerini helâk yurduna sürükleyenleri görmedin mi? (14/28)
اَلَمْ تَرَ اَنَّٓا اَرْسَلْنَا الشَّيَاط۪ينَ عَلَى الْكَافِر۪ينَ تَؤُزُّهُمْ اَزاًّۙ (Resulüm!) Görmedin mi? Biz, kâfirlerin üzerine, kendilerini (isyankârlığa) sevk eden şeytanları gönderdik. (19/83)
اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّمٰوَاتِ وَمَنْ فِي الْاَرْضِ / Yerde ve gökte olanların Allah’a secde ettiğini görmez misin?.. (22/18) vb.
Sonuç: “Görmedin mi?!” ikazıyla başlayan ayetler tek tek incelendiğinde yerin-göklerin, bunlardaki varlıkların ve varlıklardaki her türlü oluş ve yok oluşun Rabbimizin ilahî fiilleri kapsamında olduğu görülmektedir. Bu yapıyla arz edilen ayetler, bakmayı değil, görmeyi nazara vermektedir. Bunun manası da düşünmektir. Bakılan şeyler üzerinde derin muhakeme gerçekleşmeden onların hakikatleri sathî bakış sahibine kapalı kalacaktır. Bu nazar sahipleri göklere bakmakta, güneşi, ayı ve yıldızları gördüklerini söylemektedirler, oysa gerçekte bir şey görememişlerdir! Bunun gibi, sosyal, siyasal çeşitli hadiseler, ‘bakma-görme’ emri mucibince, Rabbimiz, daima işin esası olarak ele alınıp değerlendirilmelidir ki, öznelerin ve eylemlerin gerçek mahiyeti analiz edilmiş ve gerekli dersler yahut sonuçlar çıkarılmış olabilsin. (M. Talat Uzunyaylalı)
KURAN UFKU 